Inmiddels wil ik best wel op mijn moeder lijken. Op sommige moederkanten van haar

“Nu ben je net je moeder,” zegt mijn zwager.

“Dat vindt ze niet leuk,” reageert mijn zus.

Tot mijn lichte verbazing realiseer ik me dat dat niet waar is. Zelfs niet nu voor de derde keer de opmerking valt dat ik op haar lijk. Eerst toen ik de bordjes ging verzamelen en naar de keuken bracht, om mijn zusje te helpen, die het tuinfeest had georganiseerd. De tweede keer toen ik twee uiteenlopende meningen aan elkaar breide om een verschil van mening in de kiem te smoren. De derde keer toen een nichtje zei dat wij zussen allemaal krom gingen lopen, net als oma. Mijn zus rechtte haar rug en zei dat dit voor haar niet gold. Mijn andere zus en ik gaven de kromme rug toe en zeiden dat we eraan werkten. Als we eraan dachten.

Verzet

Vroeger zou ik inderdaad verzet hebben gevoeld: ik leek helemaal niet op mijn moeder en wilde dat ook niet. Inmiddels wil ik best wel op mijn moeder lijken. Op sommige moederkanten van haar.

Mijn moeder had zó veel kanten, dat ik haar nooit echt heb leren kennen. Wel haar moederkant, maar niet hoe ze was als vrouw, als meisje. Ik ken alleen de vaak vertelde, versleten verhalen. Naar haar echte verhaal heb ik nooit doorgevraagd. Ik heb geen idee waar ze van droomde als meisje, wat ze had willen worden en of dat is gelukt. Ik weet niet waar ze van hield bij mijn vader en wat ze moeilijk vond. Hoe het voor haar was om mijn moeder te zijn. Of ze wist dat ik niet op haar wilde lijken en of ze dat wel had gehoopt.

Het zijn vragen die kinderen niet aan hun moeder stellen. Omdat we denken dat we het wel weten of omdat we te druk zijn met ons eigen leven om ons bezig te houden met het hare. Ik praat ook niet echt over mezelf met mijn dochters. Net als ik vroeger kijken ze naar mij met de bril op die past bij hun leeftijd. Door die bril zien ze eerst dat ze net als mama willen zijn, daarna dat ze dat echt niet willen, of hopelijk soms een beetje wel.

Verleden en toekomst

In de tuin van mijn zusje, op haar feest, zie ik de grijze hoofden van mijn broer en zussen. Onze kinderen zijn rond de veertig. Daaromheen beweegt zich gracieus de jongste generatie. Ze zijn mooi en slim en groot geworden, omdat we elkaar, coronajaren lang, niet hebben gezien. In die kleinkinderen herken ik trekken van hun ouders en van de volwassenen die ze gaan worden.

Het leven staat even stil in de zonnige tuin, waar verleden en toekomst door elkaar lopen en de tijd natuurlijk steeds sneller voorbijgaat.

Onze moeder is al lang dood, maar is er altijd bij als we samen zijn.

Ze zit in ons en spreekt af en toe.

Over columnist Annette Heffels

Annette Heffels is psycholoog. Ze studeerde psychologie aan de Rijksuniversiteit van Utrecht en specialiseerde zich als psychotherapeut. Ze is getrouwd en heeft een zoon, twee dochters en een kleinkind. Lees hier alle columns van Annette